ўнутранага працоўнага распарадку
Агульныя палажэнні
- У адпаведнасці з Канстытуцыяй Рэспублікі Беларусь грамадзянам Рэспублікі Беларусь гарантуецца права на працу як найбольш годны спосаб самасцвярджэння чалавека, гэта значыць права на выбар прафесіі, роду заняткаў і работы ў адпаведнасці з прызваннем, здольнасцямі, адукацыяй, прафесійнай падрыхтоўкай і з улікам грамадскіх патрэб, а таксама на здаровыя і бяспечныя ўмовы працы.
- Унутраны працоўны распарадак - гэта рэгламент (парадак) выканання работнікамі працы пад кіраўніцтвам і кантролем дырэктара гімназіі. Унутраны працоўны распарадак рэгулюецца правіламі ўнутранага працоўнага распарадку, якія зацвярджаюцца дырэктарам з удзелам прафсаюзаў, і іншымі лакальнымі нарматыўнымі прававымі актамі па пытаннях працы.
- Сапраўдныя Правілы маюць на мэце забеспячэнне працы, умацаванне дысцыпліны, рацыянальнае выкарыстанне працоўнага часу, паляпшэнне якасці работ, садзейнічанне росту прадукцыйнасці працы.
- На аснове заканадаўства аб працы і сапраўдных Правілаў унутранага працоўнага распарадку дырэктар з удзелам прафсаюзаў ўсталёўвае свае правілы ўнутранага працоўнага распарадку.
- Дырэктар можа патрабаваць, а работнікі абавязаны выконваць працу, абумоўленую працоўным дагаворам (кантрактам), з падчыненнем ўнутранаму працоўнаму распарадку. Зацверджаныя правілы ўнутранага працоўнага распарадку абавязковыя як для работнікаў, так і для наймальнікаў.
- Ад імя дырэктара яго правы і абавязкі ажыццяўляюць упаўнаважаныя службовыя асобы – намеснікі, якім заканадаўствам або дырэктарам прадастаўлена права прымаць усе ці асобныя рашэнні, якія вынікаюць з працоўных i звязаных з iмi адносiн.
2. Парадак прыёму і звальнення работнікаў
- Пры заключэнні працоўнага дагавора (кантракта) дырэктар абавязаны запатрабаваць, а грамадзянін павінен прад'явіць дырэктару:
7.1. дакумент, які пацвярджае асобу, дакументы воiнскага ўлiку (для ваеннаабавязаных i асоб, якія падлягаюць прызыву на вайсковую службу);
7.2. працоўную кніжку, за выключэннем ўпершыню паступаючых на працу і сумяшчальнікаў;
7.3. дыплом ці іншы дакумент аб адукацыі і прафесійнай падрыхтоўцы, які пацвярджае наяўнасць права на выкананне дадзенай работы;
7.4. накіраванне на працу ў лiк бронi для асобных катэгорый работнікаў у адпаведнасці з заканадаўствам;
7.5. заключэнне медыка-рэабілітацыйнай экспертнай камісіі (МРЭК) аб стане здароўя (для інвалідаў);
7.6. страхавое пасведчанне, медыцынскае заключэнне аб стане здароўя і іншыя дакументы аб пацвярджэнні іншых абставін, якія маюць дачыненне да працы, калі іх прад'яўленне прадугледжана заканадаўчымі актамі.
Прыём на працу без названых дакументаў не дапускаецца.
Забараняецца патрабаваць пры заключэнні працоўнага дагавора дакументы, не прадугледжаныя заканадаўствам.
Работнік мае права даць дырэктару рэкамендацыйны ліст і іншыя дакументы, якія характарызуюць папярэднюю працу.
8. Пры прыёме работніка на працу або пры пераводзе яго ва ўстаноўленым парадку на іншую працу дырэктар абавязаны:
8.1. азнаёміць работніка пад подпіс з даручанай працай, умовамі і аплатай працы, растлумачыць яго правы і абавязкі;
8.2. азнаёміць работніка пад подпіс з правіламі ўнутранага працоўнага распарадку, калектыўным дагаворам і пагадненнямі, якія дзейнічаюць ва ўстанове;
8.3. правесці ўводны інструктаж па ахове працы.
9. Працоўны дагавор (кантракт) заключаецца ў пісьмовай форме, складаецца ў двух экзэмплярах і падпісваецца абодвума бакамі. Адзін экзэмпляр перадаецца работніку, другі захоўваецца ў дырэктара. Пры пераводзе з работнікам заключаецца працоўны дагавор (кантракт) у адпаведнасці з патрабаваннямі артыкулаў 18 і 19 Працоўнага кодэкса.
10. Заключэнне, змяненне і спыненне працоўнага дагавора (кантракта) афармляецца загадам дырэктара і аб'яўляецца работніку пад подпіс.
11. Пры прыёме на працу, пераводах (акрамя часовых), звальненні павінны быць унесены запісы ў працоўную кніжку работніка ў адпаведнасці з заканадаўствам. У дзень звальнення дырэктар абавязаны выдаць работніку працоўную кніжку і зрабіць з ім канчатковы разлік. Днём звальнення лічыцца апошні дзень працы.
3. Абавязкі работніка
12. Для работнікаў устанаўліваюцца наступныя абавязкі:
12.1. добрасумленна выконваць свае працоўныя абавязкі, у тым лiку і устаноўленыя нормы працы;
12.2. падпарадкоўвацца ўсталяванаму працоўнаму распарадку, выконваць пісьмовыя і вусныя загады дырэктара, якія не супярэчаць заканадаўству і лакальным нарматыўным прававым актам;
12.3. не дапускаць дзеянняў, якія перашкаджаюць іншым работнікам выконваць іх працоўныя абавязкі;
12.4. забяспечваць выкананне ўстаноўленых патрабаванняў да якасці работ, паслуг, выконваць тэхналагічную дысцыпліну;
12.5. выконваць устаноўленыя нарматыўнымі прававымі актамі патрабаванні па ахове працы і бяспечным вядзенні работ, карыстацца сродкамі індывідуальнай абароны;
12.6. беражліва адносіцца да маёмасці, рацыянальна яго выкарыстоўваць, прымаць меры па прадухіленні шкоды;
12.7. прымаць меры па неадкладнай ліквідацыі прычын і ўмоў, якія перашкаджаюць нармальнаму выкананню працы, і неадкладна паведамляць пра тое, што здарылася, дырэктару;
12.8. утрымліваць абсталяванне і прыстасаванні ў спраўным стане, падтрымліваць парадак і чысціню на сваім працоўным месцы і на тэрыторыі гімназіі;
12.9. выконваць устаноўлены парадак захоўвання дакументаў, матэрыяльных і грашовых каштоўнасцяў;
12.10. захоўваць службовую тайну;
12.11. ствараць бяспечныя ўмовы знаходжання навучэнцаў у Гімназіі і за яе межамі пры арганізацыі вучэбнага і выхаваўчага працэсаў і пры арганізацыі падвозу навучэнцаў, пражываючых у сельскай мясцовасці.
12.12. выконваць iншыя абавязкi, якiя вынiкаюць з заканадаўства, лакальных нарматыўных прававых актаў і працоўнага дагавора.
13. Круг функцыянальных відаў абавязкаў (работ), якія павінен выконваць кожны работнік па адной або некалькіх прафесіях, спецыяльнасцях або пасадах адпаведнай кваліфікацыі, вызначаецца кваліфікацыйнымі даведнікамі, зацверджанымі ва ўстаноўленым парадку, адпаведнымі тэхнічнымі правіламі, службовымі інструкцыямі, палажэннямі, іншымі лакальнымі нарматыўнымі прававымі актамі, а таксама працоўным дагаворам. За невыкананне або неналежнае выкананне сваіх абавязкаў работнікі нясуць адказнасць, прадугледжаную Працоўным кодэксам і іншымі заканадаўчымі актамі.
4. Правілы педагагічнага работніка
- Рэалізоўваць дзяржаўную палітыку ў сферы адукацыі.
- Будаваць працу на аснове безумоўнага ўзаемнай павагі годнасці навучэнцаў, іх законных прадстаўнікоў, калег.
- Добрасумленна і якасна выконваць прафесійныя абавязак. Пастаянна ўдасканальваць свой прафесіяналізм.
- Фарміраваць ў навучэнцаў духоўна-маральныя каштоўнасці, грамадзянскасць, патрыятызм, імкненне да здаровага ладу жыцця.
- Быць сумленным, шчырым, справядлівым і адкрытым для зносіны.
- Праяўляць добразычлівасць, ветлівасць і тактоўнасць, пазбягаць канфліктаў ва ўзаемаадносінах.
- У рамках заканадаўства захоўваць таямніцу асабіста даверанай інфармацыя.
- Спрыяць стварэнню пазітыўных узаемаадносін у калектыве навучэнцаў і педагагічным калектыве.
- Выконваць этычныя прынцыпы і нормы ў медыяпрасторы.
- Знешнім выглядам, паводзінамі, культурай зносін адпавядаць статусу педагагічнага работніка.
5. Абавязкі наймальніка
24. Дырэктар абавязаны:
24.1. рацыянальна выкарыстоўваць працу работнікаў;
24.2. забяспечваць працоўную і вытворчую дысцыпліну;
24.3. весці ўлік фактычна адпрацаванага работнікам часу;
24.4. выплачваць заработную плату ў тэрміны і памерах, устаноўленых заканадаўствам, калектыўным дагаворам, пагадненнем або працоўным дагаворам;
24.5. забяспечваць здаровыя і бяспечныя ўмовы працы на кожным працоўным месцы, выконваць устаноўленыя нарматыўнымі прававымі актамі патрабаванні па ахове працы.
24.6. прымаць неабходныя меры па прафілактыцы вытворчага траўматызму, прафесійных і іншых захворванняў работнікаў; пастаянна кантраляваць веданне і выкананне работнікамі патрабаванняў інструкцый па тэхніцы бяспекі, вытворчай санітарыі і пажарнай бяспекі; своечасова і правільна праводзіць расследаванне і ўлік няшчасных выпадкаў на вытворчасці;
24.7. у выпадках, прадугледжаных заканадаўствам і лакальнымі нарматыўнымі прававымі актамі, своечасова прадастаўляць гарантыі і кампенсацыі ў сувязі са шкоднымі і (або) небяспечнымі ўмовамі працы (скарочаны працоўны дзень, дадатковыя адпачынкі, лячэбна-прафілактычнае харчаванне і інш.), выконваць нормы па ахове працы жанчын, моладзі і інвалідаў;
24.8. забяспечваць работнікаў у адпаведнасці з усталяванымі нормамі спецыяльнай вопраткай, спецыяльным абуткам і іншымі сродкамі індывідуальнай абароны, арганізоўваць належнае захаванне і догляд за гэтымі сродкамі;
24.9. забяспечваць выкананне заканадаўства аб працы, умоў, устаноўленых калектыўнымі дамовамі, пагадненнямі, іншымі лакальнымі нарматыўнымі прававымі актамі і працоўнымі дагаворамі;
24.10. своечасова афармляць змены ў працоўных абавязках работніка і знаёміць яго з імі;
24.11. забяспечваць павышэнне кваліфікацыі ці перападрыхтоўку работнікаў;
24.12. ствараць неабходныя ўмовы для сумяшчэння працы з навучаннем у адпаведнасці з Працоўным кодэксам;
24.13. забяспечваць удзел работнікаў у кіраванні арганізацыяй, своечасова разглядаць крытычныя заўвагі работнікаў і паведамляць ім пра прынятыя меры;
24.14. прадстаўляць статыстычныя дадзеныя аб працы ў аб'ёме і парадку, вызначаных заканадаўствам;
24.15. афармляць змены ўмоў і спыненне працоўнага дагавора (кантракта) з работнікам загадам;
24.16. адхіляць работнікаў ад працы ў выпадках, прадугледжаных Працоўным кодэксам;
24.17. выконваць іншыя абавязкі, якія вынікаюць з заканадаўства, лакальных нарматыўных прававых актаў і працоўных дагавораў.
25. Дырэктар ажыццяўляе свае абавязкі ў адпаведных выпадках па ўзгадненні ці з удзелам прафсаюзаў, у тым ліку пры прыняцці лакальных нарматыўных прававых актаў, якія закранаюць працоўныя і сацыяльна-эканамічныя правы работнікаў. За невыкананне або неналежнае выкананне сваіх абавязкаў дырэктар (упаўнаважаная службовая асоба) нясе адказнасць, прадугледжаную Працоўным кодэксам і іншымі заканадаўчымі актамі.
6. Працоўны час і яго выкарыстанне
26. Рабочым лічыцца час, на працягу якога работнік у адпаведнасці з працоўным, калектыўным дамовамі, правіламі ўнутранага працоўнага распарадку абавязаны знаходзіцца на працоўным месцы і выконваць свае працоўныя абавязкі.
Да працоўнага адносіцца таксама час працы, выкананай па прапанове, распараджэнню або з ведама дырэктара звыш устаноўленай працягласці працоўнага часу (звышвызначаная праца, праца ў дзяржаўныя святы, святочныя і выхадныя дні).
27. Нармаванне працягласці працоўнага часу ажыццяўляецца дырэктарам з улікам абмежаванняў, устаноўленых Працоўным кодэксам і калектыўным дагаворам.
28. Поўная норма працягласці рабочага часу не можа перавышаць 40 гадзін у тыдзень.
29. Рэжым працоўнага часу вызначае час пачатку і заканчэння працоўнага дня (змены), час абедзеннага і іншых перапынкаў, паслядоўнасць чаргавання работнікаў па зменах, рабочыя, выхадныя дні.
30. Рэжым працоўнага часу работнікаў распрацоўваецца зыходзячы з рэжыму працы, які зацвярджаецца дырэктарам і вызначаецца правіламі ўнутранага працоўнага распарадку або графікам работ (зменнасці).
Графік работ (зменнасці) зацвярджаецца дырэктарам па ўзгадненні з прафсаюзам. Устаноўлены рэжым працоўнага часу даводзіцца да ведама работнікаў не пазней за адзін месяц да ўвядзення яго ў дзеянне.
31. Падсумаваны ўлiк рабочага часу ўводзіцца дырэктарам па ўзгадненні з прафсаюзам.
Штотыднёвая працягласць працоўнага часу пры падсумаваным улiку можа быць большай або меншай за ўстаноўленую норму працягласцi працоўнага часу ў тыдзень (артыкулы 112-114 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь). Пры гэтым штодзённая працягласць працоўнага часу не можа перавышаць 12 гадзін. Сума гадзін працоўнага часу па графiку работ (зменнасці) за ўлiковы перыяд не павiнна перавышаць норму гадзін за гэты перыяд, разлічаную ў адпаведнасці з артыкуламі 112-117 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь. Уліковым перыядам пры падсумаваным улiку працоўнага часу прызнаецца перыяд, у межах якога павінна быць захавана ў сярэднiм устаноўленая для дадзенай катэгорыі работнікаў норма працягласці рабочага часу на тыдзень (артыкулы 112-114 Працоўнага кодэкса Рэспублікі Беларусь). Працягласць уліковага перыяду усталёўваецца наймальнікам (дырэктарам) і не можа перавышаць аднаго каляндарнага года. Уліковы перыяд можа вызначацца каляндарнымі перыядамі (месяц, квартал).
32. Работнік абавязаны ў парадку, устаноўленым дырэктарам, адзначыць прыход на работу; адыход з працы; адлучку з працы на працягу працоўнага дня (змены).
33. Дырэктар абавязаны арганізаваць улік яўкі на працу і адыходу з працы.
34. У працоўны час забараняецца адцягваць работнікаў ад непасрэднай працы, вызваляць ад працы для выканання грамадскіх абавязкаў і правядзення мерапрыемстваў, не звязаных з вытворчай дзейнасцю, калi iншае не прадугледжана заканадаўствам.
35. Чарговасць прадастаўлення працоўных адпачынкаў устанаўліваецца для калектыву работнікаў графікам працоўных адпачынкаў, якiя зацвярджаюцца дырэктарам па ўзгадненні з прафсаюзам. Графік працоўных адпачынкаў складаецца на каляндарны год не пазней за тэрмін, устаноўлены калектыўным дагаворам, і даводзіцца да ведама ўсіх работнікаў.
7. Заахвочванні за поспехі ў працы
36. Віды і парадак прымянення заахвочванняў работнікаў за працу вызначаюцца калектыўным дагаворам.
Заахвочванні могуць аб'яўляцца загадам дырэктара і даводзяцца да ведама работнікаў.
37. За асаблівыя працоўныя заслугі перад грамадствам і дзяржавай работнікі могуць быць прадстаўлены да дзяржаўных узнагарод ў адпаведнасці з законам.
7. Адказнасць за парушэнне працоўнай дысцыпліны
38. За здзяйсненне дысцыплінарнага ўчынку або неналежнае выкананне работнікам сваіх працоўных абавязкаў дырэктар можа ўжываць да працаўніка наступныя меры дысцыплінарнага спагнання:
1) заўвага;
2) вымова;
3) звальненне.
Звальненне ў якасці дысцыплінарнага спагнання можа быць ужыта ў выпадках:
- адсутнасці на рабоце ў сувязі з адбываннем адміністратыўнага спагнання ў выглядзе адміністратыўнага арэшту, які перашкаджае выкананню працоўных абавязкаў (п. 7 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- прымушэнне работнікаў да удзелу ў забастоўцы, стварэнне іншым работнікам перашкод для выканання іх працоўных абавязкаў, заклік работнікаў да спынення выканання працоўных абавязкаў без уважлівых прычын (п. 7 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- удзел работніка ў незаконнай забастоўцы, а таксама пры іншых формах адказу работніка ад выканання працоўных абавязкаў (поўнасцю або часткова) без уважлівых прычын (п.7 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- сістэматычнага невыканання работнікам без уважлівых прычын абавязкаў, ускладзеных на яго працоўным дагаворам або правіламі ўнутранага працоўнага распарадку, калі да працаўніка раней прымяняліся меры дысцыплінарнага спагнання (п. 4 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- прагулу (у тым ліку адсутнасці на працы больш за тры гадзіны на працягу працоўнага дня) без уважлівых прычын (п. 5 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- з'яўлення на працы ў стане алкагольнага, наркатычнага або таксічнага ап'янення, а таксама распіванне спіртных напояў, ужыванне наркатычных сродкаў або таксічных рэчываў у працоўны час або па месцы працы (п. 7 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- здзяйснення па месцы працы крадзяжу маёмасці наймальніка (віна даказана судом або пастановай органа, у кампетэнцыю якога ўваходзіць накладанне адміністрацыйнага спагнання (п. 8 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- аднаразовага грубага парушэння правілаў аховы працы, што прывяло да калецтва або смерць іншых работнікаў (п. 9 арт. 42 Працоўнага кодэкса);
- аднаразовага грубага парушэння працоўных абавязкаў кіраўніком арганізацыі (адасобленага падраздзялення) і яго намеснікамі (п. 1 арт. 47 Працоўнага кодэкса);
- за супрацьпраўныя дзеянні з персанальнымі дадзенымі. Парушэнне работнікам парадка збору, сістэматызацыі, захавання, змянення, выкарыстання, абязлічвання, блакіравання, распаўсюджвання, прадастаўлення, выдалення персанальных дадзеных (арт. 47 Працоўнага кодэкса);
- наймальнік мае права адхіліць работніка ад працы ў выпадках, калі ён заклікае іншых работнікаў да спынення работы без уважлівых прычын (арт. 49 Працоўнага кодэкса);
39. Прагулам лічыцца няяўка на работу без уважлівай прычыны на працягу ўсяго працоўнага дня. Прагульшчыкамі лічацца работнікі, што адсутнічалі на працы больш за тры гадзіны на працягу працоўнага дня без уважлівых прычын, і да іх могуць прымяняцца меры адказнасці, устаноўленыя за прагул.
За прагул без уважлівай прычыны дырэктар мае права паменшыць работніку працягласць працоўнага водпуску на колькасць дзён прагулу. Пры гэтым працягласць працоўнага водпуску не можа быць менш дваццаці чатырох каляндарных дзён.
40. Да прымянення дысцыплінарнага спагнання ад парушальніка працоўнай дысцыпліны павінна быць запатрабавана пісьмовае тлумачэнне.
Адмова работніка даць тлумачэнне не можа служыць перашкодай для прымянення спагнання.
Адмова работніка ад дачы тлумачэнняў афармляецца актам з указаннем прысутных сведак.
Наймальнік мае права прымяняць да работніка дысцыплінарнае спагнанне, у тым ліку і ў тых выпадках, калі немагчыма атрыманне ад работніка тлумачэння прычыны здзейсненага ім дысцыплінарнага парушэння. Адсутнасць магчымасці атрымаць ад работніка тлумачэнне наконт здзейсненага ім дысцыплінарнага парушэння павінна быць аформлена актам з указаннем прысутнічаючых сведкаў (арт. 199 Працоўнага кодэкса).
41. Дысцыплінарнае спагнанне прымяняецца не пазней аднаго месяца з дня выяўлення дысцыплінарнага ўчынку, не лічачы часу хваробы работніка або знаходжання яго ў адпачынку.
Спагнанне не можа быць ўжыта пазней за шэсць месяцаў, а па выніках рэвізіі, праверкі, праведзенай кампетэнтнымі дзяржаўнымі органамі або арганізацыямі, пазней двух гадоў з дня здзяйснення дысцыплінарнага ўчынку. У названыя тэрміны не ўключаецца час даследавання па крымінальнай справе.
42. За кожны дысцыплінарны ўчынак можа быць прыменена толькі адно дысцыплінарнае спагнанне.
Да работнікаў, якія ўчынілі дысцыплінарны ўчынак, незалежна ад прымянення мер дысцыплінарнага спагнання могуць прымяняцца: пазбаўленне прэмій, змяненне часу прадастаўлення працоўнага водпуску і іншыя меры. Віды і парадак прымянення гэтых мер вызначаюцца правіламі ўнутранага працоўнага распарадку, калектыўным дагаворам, пагадненнем, іншымі лакальнымі нарматыўнымі прававымі актамі.
43. Загад аб дысцыплінарным спагнанні з указаннем матываў абвяшчаюцца работніку пад подпіс у пяцідзённы тэрмін. Работнік, не азнаёмлены з загадам аб дысцыплінарным спагнанні, лічыцца не маючым дысцыплінарнага спагнання. Адмова работніка ад азнаямлення з загадам афармляецца актам з указаннем прысутных пры гэтым сведак.
44. Калі на працягу года з дня прымянення дысцыплінарнага спагнання работнік не будзе падвергнуты новаму дысцыплінарнаму спагнанню, ён лічыцца без дысцыплінарнага спагнання. Пры гэтым дысцыплінарнае спагнанне пагашаецца аўтаматычна без выдання загаду.
Дысцыплінарнае спагнанне можа быць знята дырэктарам датэрмінова, па ўласнай ініцыятыве, па хадатайніцтве непасрэднага кіраўніка, прафсаюза ці іншага прадстаўнічага органа (прадстаўніка) работнікаў, а таксама па просьбе работніка.
Датэрміновае зняцце дысцыплінарнага спагнання афармляецца загадам.